Konferencja Kardio-Prenatal 2008
Piątek 28 listopada 2008, Nowa Gdynia – Łódź k/ Zgierza
W uroczystości otwarcia udział wzięli: Podsekretarz Stanu dr Adam Fronczak, Prorektor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Prof. R. Kordek, Prezes Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi– dr n. Med. G. Krzyżanowski a także przedstawiciele klinik położniczych i kardiologicznych z Łodzi, Warszawy, Gdańska, Szczecina, Bydgoszczy, Chełmży, Kutna, Krakowa, Rzeszowa, Katowic i Rudy Śląskiej.
Podsekretarz Stanu dr Adam Fronczak
Prorektor R. Kordek
InauguracjaOdczytano także list Dyrektora Departamentu Polityki Zdrowotnej Anny Kamińskiej niosący zielone światełko na perspektywy rozwoju kardiologii prenatalnej na rok 2009. Słowa pozdrowienia dla uczestników konferencji przekazała także listownie Prof. W. Kawalec – konsultant krajowy ds. kardiologii dziecięcej.
Na wstępie podsumowano merytoryczną zawartość bazy danych Programu Ministerstwa Zdrowia Kardio-Prenatal z lat 2004-2008 (Prof. M. Respondek-Liberska – Kierownik Programu Kardio-Prenatal), zwracając uwagę na definicje ośrodków działających w programie (C, B, A – zależnie od liczby raportowanych przypadków), definicje wad wrodzonych z punktu widzenia kardiologii prenatalnej (na krytyczne, ciężkie i łagodne – zależnie od stanu hemodynamicznego płodu a nie tylko od budowy serca).
Wyjątkowo z powodu nierozstrzygnięcia konkursu, na corocznym trzecim już spotkaniu nie została wręczona Nagroda imienia dr A. Respondka dla położnika, który wykryje izolowaną transpozycję dużych naczyń. Laureat nie został wyłoniony z powodu dużej liczby zgłoszeń w tym roku i w dalszym ciągu trwającej analizy. W tym miejscu chciałabym przypomnieć, że przez pierwsze 4 lata od ogłoszenia konkursu (w 1998r) nie został wyłoniony żaden zwycięzca. Tak duża liczba zgłoszeń aktualnie świadczy o istotnej poprawie w zakresie wykrywalności wad serca u płodów, dzięki upowszechnieniu tej idei poprzez Programy Polkard-Prenatal i Kardio-Prenatal.
W oparciu między innymi o dane zgromadzone w www.orpkp.pl formalnie zaaprobowano i przedstawiono kolejnych lekarzy wykonujących badania serca płodu w sposób profesjonalny, nobilitujący ich do Certyfikatu Skriningowego Badania Serca Płodu. Certyfikaty te są podpisywane przez 3 kierowników głównych ośrodków kardiologii prenatalnej (z Łodzi, Warszawy i Rudy Śląskiej). W tym roku Certyfikaty otrzymali: dr n . med. L. Dudarewicz z Łodzi, lek. med. P. Własienko z Warszawy i lek. med. A. Żarkowska z Łodzi (nazwiska w kolejności alfabetycznej).
Nominowani echokardiografiści
W I sesji naukowej, którą poprowadzili Prof. J Książyk – Przewodnicząca Sekcji Kardiologii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Prof. G. Krasomski – Prodziekan Wydziału Pielęgniarstwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi ds. Położnictwa i Ginekologii, nowości w kardiologii prenatalnej 2007-2008 przedstawiła Doc. J. Dangel – Warszawa, która przypomniała rozszerzone techniki badania serca płodu stosowane w ośrodku referencyjnym, a w najnowszym piśmiennictwie zwróciła uwagę na pracę z USA (Jacobsa, Rychika, Huhty, Foruona, Tulzera, Maruszewskiego) sugerującą konieczność powstania nowego międzynarodowego towarzystwa naukowego zajmującego się nie tylko problemami kardiologicznymi płodów i noworodków z punktu widzenia naukowego, ale z perspektywy globalnej poszukującego środków finansowych na rzecz najmłodszych pacjentów z problemami kadiologicznymi.
Doc. J. Dangel
Naszą bazę danych (www.orpkp.pl) na tle innych rejestrów Polsce i w Europie przedstawił Dr n. med. Z. Tobota, który podkreślił konieczność przebudowy bazy na rok 2009 i zastosowania nowych instrumentów informatycznych, które nie istniały jeszcze kilka lat temu w czasie początków tworzenia naszej bazy.
Dr Z. Tobota
Kolejne prezentacje zostały ułożone wg rangi ośrodków realizujących Program Kardio-Prenatal. Sesję prezentującą ośrodek C z Łodzi poprowadzili: Prof. A. Czekierdowski – położnik (Lublin) oraz Prof. A. Siwińska – kardiolog (Poznań)
Prof. A. Siwińska
Dr n. med. K. Janiak przedstawiła analizę dotyczącą serii przełożenia dużych naczyń (d-TGA u płodu) w ZDiPWW w Łodzi w minionym 15 leciu, podkreślając trudności w diagnostyce przedurodzeniowej oraz poprawę w zakresie prenatalnej identyfikacji tej wady (za wykrycie której lekarz położnik może się ubiegać o doroczną Nagrodę im. Dr A. Respondka – szczegóły na stronie WWW.fetalecho).
Dr K. Janiak
W oparciu o 2 publikacje z Polskiego Przeglądu Kardiologicznego (2007 i 2008) Lek. med. A. Żarkowska, omówiła serię 45 przypadków bloku całkowitego, zwracając uwagę na rokowanie uzależnione głównie od budowy serca płodu jak i postępowanie (obserwować czy leczyć) w okresie przedporodowym.
Lek. med. A. Żarkowska
Dr n. med. M. Słodki zaprezentował losy 99 płodów z kardiomegalią zwracając uwagę na niekorzystne znaczenie rokownicze tego objawu niezależnie od przyczyny kardiomegalii. Z dyskusji po tej prezentacji wynikało iż istnieją różnice w klasyfikowaniu kardiomegalii zależnie od wieku ciążowego jak i różnice w przyjmowaniu gónych wartości wskaźnika HA/CA w poszczególnych ośrodkach.
Dr M. Slodki
Sesję prezentacji z Ośrodka Kardiologii Prenatalnej typu C w Warszawie – kierownik doc. J. Dangel poprowadzili:
Prof. K. Preis – położnik (Gdańsk) oraz Prof. L. Szydłowski – kardiolog (Kraków)
Prof. L. Szydłowski
Lek. med. P. Własienko przedstawił przypadek dotyczący późnej diagnostyki zaburzeń lateralizacji. Wg młodego echokardiografisty wykrycie anomalii u płodu, które doprowadziło do ustalenia diagnozy zarówno nieprawidłowego położenia trzew, jak i wady serca w 37 tyg. ciąży u płodu należy w dzisiejszych czasach do przykładów późnej diagnozy, chociaż przynajmniej połowa uczestników konferencji poznawała tego rodzaju anomalie na zajęciach w prosektoriach lub z podręczników anatomopatologów.
Lek. med. P. Własienko
Problemy diagnostyczne i terapeutyczne w prowadzeniu pacjentek z dodatnimi przeciwciałami anty-Ro na podstawie trzech przypadków przedstawiła Lek. med. J. Kuran.
Lek. J. Kuran
Jak się okazało nawet dla najlepszych polskich położników ultrasonografistów problem monitorowania ciężarnych zagrożonych kolagenozami pozostaje problematyczny, ponieważ nie pamiętają oni o zasadach rozpoznawania bloku I i II stopnia u płodu, a monitorowali jedynie masę płodu i częstość rytmu serca płodu przed skierowaniem ciężarnych do ośrodka referencyjnego.
Bardzo trudny i kontrowersyjny kolejny temat dotyczył diagnostyki i możliwości leczenia w przypadku zespołu niedorozwoju lewego serca z restrykcyjnym otworem owalnym. Przedstawiła go Lek. med. A. Kapłańska.
Lek. med. A. Kapłańska
W dyskusji próbowano „zważyć” czy powinniśmy ratować za wszelką cenę płody i noworodki w stanie zagrożenia życia, z szansą na powodzenie terapii < 1% z tego rodzaju patologią w sytuacji braku miejsc i środków finansowych na leczenie noworodków z wadami serca co do których rokowanie jest korzystne w 95%? Takiego dylematu nie mają nasi koledzy w wiodących ośrodkach terapii płodów i noworodków w USA skąd płynie do nas postęp w perinatologii, ale jesteśmy w kraju nad Wisłą, gdzie środki na pionierskie zabiegi medyczne są u nas kroplą w morzu potrzeb.
Kolejne prezentacje z Ośrodka Kardiologii Prenatalnej typu C – Ruda Śląska – kierownik dr n. med. A. Włoch przedstawiono w sesji, którą prowadzili Prof. J. Sikora – położnik (Katowice) oraz Prof. J. Moll kardiolog (Łódź).
dr n. med. A. Włoch
Prof. J. Sikora
Prof. J. Moll
Dr n. med. V. Rozmus Warcholińska omówiła markery I trymestru poprawiające wykrywalność wad serca -zalecenia FMF,
Dr n. med. V. Rozmus Warcholińska
Dr n. med. A. Włoch przedstawiła znaczenie wykrycia wady serca płodu w I trymestrze ciąży - postępowanie, przebieg ciąży i dalszy follow up. Jeden z dyskutantów doc. M. Pietryga podniósł konieczność opracowania naszych własnych polskich standardów wykonywania badania sonograficznego w 1 trymestrze ciąży w ośrodkach specjalistycznych zwracając uwagę na bogate doświadczenie polskich lekarzy, znakomicie wykształconych i przygotowanych do pracy, a nie koniecznie tylko odwzorowywanie standardów zagranicznych.
Doc. M. Pietryga
Kolejną sesję w której prezentacje przypadków pochodziły z Ośrodków Kardiologii Prenatalnej B poprowadzili Prof. Jacek Moll – kardiochirurg – Łódź oraz Doc. P. Kaczmarek –położnik (Łódź).
Doc. P. Kaczmarek
Problem dotyczący atrezji zastawki tętnicy płucnej u płodu z VSD, jako wada krytyczna czy ciężka zaprezentowała nam Prof. A. Siwińska z Poznania, wraz zespołem. Był to dobry przykład specyfiki kardiologii prenatalnej z punktu widzenia której przyjmujemy inne definicje ciężkości wad serca niż te znane nam z kardiologii dziecięcej. Wrodzona wada serca płodu ale taka, która nie stanowi zagrożenia życia płodu czy noworodka – to z naszego punktu widzenia jedynie wada ciężka…
Nietypowy przypadek rzadkiej patologii Koarktacja aorty u płodu z obrzękiem – diagnostyka i postępowanie przedstawiła Dr n. med. A. Piotrowska-Wichłacz z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.
Dr n. med. A. Piotrowska-Wichłacz
Ostatnią sesję z prezentacjami przypadków z Ośrodków Kardiologii Prenatalnej A
Prowadzili Doc. M. Pietryga – położnik (Poznań) oraz Doc. I. Maroszyńska – neonatolog (Łódź).
Doc. I. Maroszyńska
Bardzo ciekawy przypadek dotyczący wady serca płodu przedstawił położnik z Rzeszowa Dr n. med. J. Śliwa: Zespół Ebsteina u płodu: leczyć czy obserwować?
Problem to trudny – czy spodziewając się porodu chorego noworodka mamy go przygotowywać na poród tylko dobrym słowem dla ciężarnej i czekać na jego zgon, czy też podejmować próby terapii, które być może przyniosą efekty ale dopiero u kolejnego płodu z podobną patologią? A może nigdy nie przyniosą poprawy? Ale tego bez podjęcia takiej próby nigdy się nie dowiemy.
Dr n. med. J. Śliwa
Guzy serca płodu omówił położnik ze Szczecina Dr n. med. J. Węgrzynowski.
Dr n. med. J. Węgrzynowski
Krytyczną stenozę aortalną u płodu – leczyć czy obserwować?, na podstawie dwóch przypadków jednego zakończonego zgonem noworodka (bez próby przygotowania płodu do porodu), drugi zakończony sukcesem (dzięki terapii prenatalnej czy dobrej organizacji udzielenia pomocy noworodkowi w czasie pierwszych 3 godzin życia, przedstawiła kardiolog Lek. med. Beata Radzymińska-Chruściel – Kraków.
Lek. med. Beata Radzymińska-Chruściel
"Nietypowy obrzęk uogólniony dawcy po laserowej terapii zespołu przetoczenia pomiędzy płodami" przedstawiła położnik dr n. med. M. Świątkowska-Freund.
dr n. med. M. Świątkowska-Freund
Ośrodek Prof. Preisa w Gdańsku jest jednym z dwóch w Polsce, który podjął się terapii laserowej w przypadku ciąży bliźniaczej powikłanej zespołem przetoczenia u bliźniąt.
Dr Świątkowska –Freund współpracująca z kardiologami z Gdańska jak również z kardiologiem prenatalnym z Warszawy doc. J. Dangel znakomicie opanowała problemy kardiologii prenatalnej.
Ostatnią prezentacją było doniesienie z Katowic, z kliniki Prof. J. Sikory: Przewidywanie stanu noworodka z zespołem HLHS w roku 2008, które przedstawiła neonatolog Lek. med. E. Wojciechowska.
Lek. med. E. Wojciechowska
W części podsumowującej dyskusję dotyczącą zarówno ostatnich przypadków jak i przebiegu całej konferencji udział wzięli min. położnik doc. P. Sieroszewski z Uniwersytetu Medycznego, dr n. med. M. Nowiczewski z ICZMP w Łodzi, prof. Jacek Moll – kardiochirurg z Łodzi oraz dr n. med. J Mroczek- kardiochirurg z Uniwersytetu Jagiellońskiego z Krakowa, z kliniki Prof. J. Skalskiego
Dyskutanci
Żywa dyskusja która miała miejsce w czasie trwania konferencji najlepiej świadczyła o dobrej i konstruktywnej atmosferze, a obecność z nami przedstawicieli zarówno z Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia – dr Paszkowskiej jak i z Oddziału Łódzkiego NFZ dr Tosika, również świadczą o wadze poruszanych problemów nie tylko dla nas ale i dla organizatorów Służby Zdrowia w Polsce.
Goście i uczestnicy
Sala 1
Sala 2
Ekipa ze Szczecina
Organizatorzy
Mamy nadzieję, że będziemy pracować w coraz lepszych warunkach i rozwiązywać najtrudniejsze dylematy w kardiologii prenatalnej dla dobra naszych pacjentów.
Być może do dyskusji nad nimi wrócimy już za rok.
Dokumentację zdjęciową z konferencji wykonał lek. med. S. Foryś (Certyfikat Skriningowego Badania Serca Płodu)
Prof. M. Respondek-Liberska
Kierownik Programu Ministerstwa Zdrowia
Kardio-Prenatal
